Maaiveld - De psychologie van de ogen

27 januari 2009 12:51 | columns | Door Televizier

Een paar weken geleden werd in een journaal duidelijk wat een briljante spreker Obama eigenlijk is. Je zag hem een quote doen van minstens twee minuten zonder enige hapering of verspreking.

Het briljante werd pas echt duidelijk doordat in het item daarna de Russische president Medvedev ook een speech hield, maar het grootste deel naar het papiertje dat voor hem lag, stond te staren. Het maakte van hem vergeleken met Obama een stuntelige schooljongen met podiumvrees die voor het eerst een spreekbeurt hield over het wel en wee van zijn konijn.

Het lijkt alsof Obama met zoveel gemak spreekt. Geen denkpauzes en alleen in geweldige volzinnen en oneliners. Toch is Obama niet een geniale spreker, maar vooral een geniale voorlezer. Obama leest namelijk ook voor. Van de autocue. Zoals u weet leest elke journaallezer en elke Matthijs van Nieuwkerk een groot deel van de teksten voor vanaf de autocue. Die wordt geprojecteerd op een glasplaat voor de camera zodat het lijkt alsof ze uit het hoofd met het grootste gemak lange ingewikkelde teksten debiteren, maar ze lezen gewoon voor.

De journaallezers hebben overigens naast die autocue ook een papiertje voor zich waar de tekst op staat. Dat is voor als de autocue zou stokken, maar vooral om na afsluiting van een onderwerp even een handeling te kunnen verrichten, namelijk een blaadje opzij leggen en even naar beneden kijken zodat er een natuurlijke pauze ontstaat voor het volgende onderwerp. Ze zouden met hetzelfde gemak gewoon door kunnen gaan, maar dat kan de kijker niet aan.

Ook Bush bediende zich van de autocue. Helaas maakte zijn lichte loens en iets te intense staar hem een beetje dommig als hij zo voorlas. Maar terug naar de briljante Obama. Obama kijkt vrijwel nooit in de camera. Let maar eens op. Als Obama spreekt kijkt hij beurtelings naar links en naar rechts. Bijna obsessief als een gekooid dier zwalkt hij van de ene naar de andere kant.

Leest hij dan niet van de autocue? Jazeker wel. Zijn autocue staat namelijk niet geprojecteerd op de camera, maar er zijn zijdelings van hem twee onzichtbare glasplaten geplaatst (waarschijnlijk ook een soort veiligheidsglas) waar zijn autocue op geprojecteerd staat.

Het heeft twee voordelen: het lijkt alsof hij niet zijn teksten van de autocue opdreunt maar uit het hoofd doet, en voor de kijker lijkt het alsof hij het echt tegen het volk heeft dat om hem heen verzameld is. Zo ontstaat het beeld van Obama de geniale spreker, de man van het volk. Degene die dit bedacht heeft, heeft hem President gemaakt.