De Koninginnedagen

23 april 2010 16:14 | kijktips | Door Televizier

Vanavond deel 2 van de NOS-serie Beatrix 30 jaar koningin. Met het aantreden van koningin Beatrix (72) op 30 april 1980 verdwijnt het traditionele defilé langs de paleistrappen op Koninginnedag. Beatrix gaat met haar familie het land in.

We zien de 'prinsjes' in prinsen veranderen, terwijl ze blijven meedoen aan allerlei lokale spelletjes. Iedereen heeft zo z'n hoogtepunten: prins Claus die een meisje laat meerijden achterop de fiets, de spontane zoen voor Beatrix tijdens een onverwacht bezoek aan de Amsterdamse Vrijmarkt...

Vorig jaar eindigden de feestelijkheden in Apeldoorn in een drama. Morgen onthult de koningin in die stad een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Het moet een moeilijke dag zijn voor Beatrix, maar ze heeft al laten weten dat ze niet binnen blijft op 30 april. Koninginnedag viert ze ook dit jaar weer tussen de mensen: in Wemeldinge en Middelburg in Zeeland.

Wat staat Beatrix te wachten?
De koninklijke gasten dreigen ogen en adem tekort te komen bij hun bliksembezoekjes aan het Zeeuwse Wemeldinge en Middelburg. De feestprogramma’s puilen uit van de folkloristische attracties.

Stampen!
De langverbeide, met strenge veiligheidsmaatregelen omgeven visite vangt om 10.00 uur aan in Wemeldinge (Zuid-Beveland). Het toeristendorp pakt uit met een streekdrachtengroep, babbelaars bakkende en mutsen plooiende dames, knopen leggende padvinders, een wedstrijd stoeltjesrijden (stoelendans voor mens en paard), touwtrekken op het Amaliaplein, ringsteken, was stampen en een begroeting van Hare Majesteit door de Plattelandsvrouwen.

Per royaltybus verplaatst het gezelschap zich om 11.00 uur naar Middelburg (Walcheren), de pittoreske hoofdstad van Zeeland. Om 12.00 uur schrijden Beatrix en co. over de oranje loper die voor de gelegenheid op het Damplein is uitgerold. Na de ontvangst door de burgemeester leren ze hoe je een vissersnet moet dichten en hoe je zo snel mogelijk garnalen kunt pellen.

Boterbabbelaars
Vervolgens worden ze onder meer vergast op demonstraties ringrijden, kantklossen en, jawel, boterbabbelaars bereiden. Dan is het tijd voor spelletjes uit de oude Zeeuwse doos, zoals stokvangen, skilopen en bolushappen (een variant op het gevreesde koekhappen).

Tot slot hijst de plaatselijke scoutingvereniging de vlag, komen de verstandelijk gehandicapte medewerkers van het atelier KnipOog op de proppen met een cadeau voor de koningin en haar acht kleinkinderen, zingt een koor van 500 basisscholieren uit Walcheren het hoogste lied en snijdt een van de hooggeëerde
bezoekers de speciale verjaarstaart aan. Om 13.00 reizen de Oranjes weer af. Moe van alle indrukken, maar ongetwijfeld voldaan.

Waar komt Koninginnedag vandaan?
Het begon op 31 augustus 1885 met een Prinsessendag ter ere van de vijfde verjaardag van kroonprinses Wilhelmina. Liberalen in de regering vonden dat de nationale saamhorigheid wel een opkikker kon gebruiken en namen het initiatief tot de viering. Na de dood van koning Willem III in 1890 kreeg het feest de naam Koninginnedag. Het groeide uit tot een evenement van nationale omvang, met alle oranjetoeters en bellen van dien.

Zeker nadat Wilhelmina in 1902, vlak voor haar verjaardag, was hersteld van een ernstige ziekte en de Nederlanders hun blijdschap daarover massaal de vrije loop lieten. In 1948 deed ze afstand van de troon en promoveerde dochter Juliana tot vorstin.

Gans Nederland viert feest
Zij was jarig op 30 april en vanaf 1949 vierde de ganse natie op die datum Koninginnedag. Juliana had, net als haar moeder Wilhelmina en grootmoeder Emma, de gewoonte haar verjaardag in huiselijke kring te vieren. In de ochtend zwaaide ze op het bordes van Paleis Soestdijk onvermoeibaar naar het volk en nam ze met haar familie bloemen en geschenken in ontvangst van een eindeloze stoet voorbijtrekkende landgenoten.

Het defilé kwam vanaf midden jaren vijftig live op televisie en was een publiekstrekker van de bovenste plank. Toen Beatrix in 1980 de kroon overnam, besloot ze uit respect voor haar moeder 30 april te handhaven als nationale feestdag. Wel brak ze met de traditie om een defilé af te nemen. In plaats daarvan trekt ze eropuit en vereert ze elk jaar op Koninginnedag één of meer plaatsen in het land met een bezoek. De vrijmarkt is tijdens haar regeerperiode tot grote bloei gekomen.