Op een onbewoond eiland, Ik heb zo waanzinnig gedroomd, wie zong ze niet mee? Bij de veertigste verjaardag van het kinderkoor blikt BNNVARA terug met Kinderen voor kinderen 40! De grote show.
Door Tijgerbloedteksten
Liefdadigheid
Kinderen die via muziek iets goeds doen voor minder fortuinlijke leeftijdgenoten, dat was de oorspronkelijke gedachte achter Kinderen voor kinderen. Het koor zong speciaal geschreven liedjes, van de opbrengst van de gelijktijdig uitgebrachte lp werd speelgoed voor kinderen in ontwikkelingslanden gekocht. ‘Een kind onder de evenaar is meestal maar een bedelaar’, zong de allereerste presentator Willem Nijholt mee in de begintune, die later een aangepaste versie kreeg. VARA-programmamaker Flory Anstadt had basisschoolkinderen tussen de acht en twaalf jaar vooraf gevraagd naar geschikte liedjesonderwerpen. Ze kreeg postzakken vol brieven. Over saaie schooldagen, puberteitsperikelen, ruziënde ouders, angst voor oorlog en eenzaamheid.
Brutaler
Na Willem Nijholt presenteerde een reeks van bekende namen het liedjesprogramma, dat na een weifelende start een grote hit werd. Het was meegenomen als de presentator kon zingen. Willem Ruis waagde zich aan enkele coupletten van het openingslied, Sonja Barend liet die eer aan zich voorbijgaan. Al bleef het format lang onveranderd – een liedje, een gesprekje met een kind, een liedje – iedere presentator drukte graag een eigen stempel. Edwin Rutten en Ati Dijckmeester vormden een tv-gezin met de koorkinderen, Herman van Veen en Youp van ’t Hek speelden mee in korte sketches. Bij Paul de Leeuw mocht het brutaler. Acteur Ridder van Kooten is de laatste op de lange namenlijst waarop ook Sara Kroos, Claudia de Breij en Lex Uiting prijken.
Kinderblues
Gescheiden ouders, een demente oma. Of de treurnis over die mooie oude boom die bruut wordt omgezaagd in het gevoelige ‘Mijn boom’ van Jules de Corte en Letty Kosterman. De herkenbaarheid maakte Kinderen voor kinderen tot een megasucces. Dat kinderemoties over de leuke en droevige kanten van het leven zo scherp werden belicht, was totaal nieuw. “Ook kinderen hebben weleens de blues”, aldus bedenker Anstadt. Een ‘droeverig’ gevoel, heet dat in Kinderen voor kinderentaal: ‘Het lijkt een beetje op verdriet, maar echt verdriet is het toch niet.’ Klinkende namen uit de muziekwereld, van Willem Wilmink en Ivo de Wijs tot Robert Long en Harry Bannink, zorgden voor kwaliteit.
Gooise kak
Vanwege de vele repetities mochten de koorleden niet al te ver van Hilversum af wonen. Ook om de keurig nette tongval van de koorleden kreeg Kinderen voor kinderen al snel het imago van Gooise kak. Dat is er altijd aan blijven kleven, al zitten er tegenwoordig kinderen met allerlei achtergronden in het koor. Herman Pieter de Boer wijdde er samen met componistenduo Fluitsma en Van Thijn zelfs een cynisch liedje aan: ‘Herbergier Gerstebier’. ‘Waarom lach je om mijn r? Gaat dat niet een beetje ver? Hoe ik praat is toch normaal? ’t Is gewoon dezelfde taal.’
Kweekvijver
Kinderen voor kinderen is lang niet meer zo populair als vroeger, maar het jaarlijkse album, het liveconcert en het tv-programma zijn nog steeds vaste waarden. Critici vinden de liedjes te commercieel en te poppy. Flory Anstadt mist de idealistische inslag van toen, zei zij bij het 25-jarig jubileum. Maar één ding is niet veranderd: het is nog steeds een kweekvijver voor talent. Actrices Elvira Out, Holly Mae Brood en Sarah Chronis stonden er voor het eerst voor de camera. Een piepjonge Elise van der Horst (zangeres) vertolkte Het tietenlied, transgender realityster Kelly van der Veer zong Vierkante ogen, toen nog als Ferry van der Veer.
Hommeles
Het liedje Reis mee! van Tjeerd Oosterhuis en Jochem Myjer veroorzaakte onlangs reuring op sociale media. Het zou ongezond eten als ‘pizza, pasta en patat’ promoten. “Typisch Nederlands gezeik”, vond Myjer. Het was wel vaker hommeles in de historie van het tv-koor. Nadat Freek de Jonge in 1987 door de makers was gevraagd als Kinderen voor kinderen-presentator, werd hij door de omroepdirectie even zo snel afgeserveerd: hij zou oudere kijkers afschrikken. De PVV maakte zich in 2009 boos over het liedje Baklava of rijstevla, omdat er ‘Allah ak’bar’ in wordt gezongen. Het liedje was overigens al zestien jaar oud, toen de PVV Kamervragen over het nummer stelde. Boze slagers overwogen nog even een studio-bezetting vanwege anti-vleeslied Sluit je aan (1984): ‘Die zak denkt enkel aan zijn winkel, die is slager van zijn vak’.
Kinderen voor kinderen 40! De grote show • zaterdag - NPO 3, 19.25 uur
