De leukste kijktips
The Expendables 2
Het Koningsdagconcert
Dit artikel richt zich uitsluitend op de mensen die in de laatste zes maanden van het jaar zijn gestorven. Je vindt hier het eerste deel.
16 juli: Jane Birkin (76)
Britse actrice, zangeres en inspiratie voor de Birkin-tas, ontworpen door het Franse modehuis Hermès. Birkin had bescheiden rollen in Engelstalige films als Death on the Nile en Evil under the sun, maar werkte voornamelijk aan Franse producties.
In Nederland is ze vooral bekend door Je t'aime... moi non plus, het door haar toenmalige partner Serge Gainsbourg geschreven liefdesduet dat destijds voor rode oortjes zorgde. Birkin had al jaren een zwakke gezondheid en werd in 2021 getroffen door een herseninfarct waar ze nooit helemaal van herstelde.
21 juli: Tony Bennett (96)
Anthony Dominick Benedetto is nooit vergeten waar hij ooit begon. Ondanks een gevierde carrière die zeven decennia besloeg bleef hij tot het laatst bescheiden, vriendelijk en benaderbaar. Knap werk als je nagaat dat uitgerekend Frank Sinatra hem beschouwde als zijn favoriete zanger.
Door trouw te blijven aan zichzelf en zijn repertoire van jazz-klassiekers was Bennett cool in de ogen van jong en oud. In 1992 wist hij de MTV-generatie in te pakken toen hij meedeed aan Unplugged, in de laatste jaren van zijn leven was Lady Gaga zijn steun en toeverlaat.
Tony Bennett speelde zichzelf in talloze films en series als 30 Rock, Bruce Almighty, Analyze This en Saturday night live. Hij overleed aan de gevolgen van Alzheimer.
23 juli: Martine Tanghe (67)
Martine Tanghe was voor miljoenen Vlamingen een vertrouwd gezicht als de nieuwsanker van het VRT Journaal. In Nederland leerden we de journaliste onder meer kennen als co-host van het Groot Dictee der Nederlandse Taal.
Martine Tanghe moest op haar 65e met pensioen van de VRT en nam op 23 november 2020 met afscheid van haar kijkers met de woorden "Dank dat u bij ons was, ik zal u missen. Hou het veilig, hou vol. Het komt allemaal weer goed." Tanghe overleed aan kanker, drie dagen nadat ze door de Vlaamse koning was benoemd tot Commandeur in de Kroonorde.
30 juli: Paul Reubens (70)
Paul Reubens was een veelzijdig acteur en komiek met een voorliefde voor absurdistische personages waar hij moeiteloos in wist te verdwijnen. Zijn meest geliefde typetje was de kinderlijke Pee-wee Herman die een sensatie bleek op de Amerikaanse kindertelevisie.
Reubens’ brandschone imago als kinderheld liep in 1991 een stevige deuk op toen hij werd gearresteerd in een pornobioscoop. Reubens wist zich te revancheren en maakte als (stem)acteur een comeback in films als Dr. Dolittle, The Smurfs en Scooby-doo. Reubens ontdekte in 2016 dat hij leed aan kanker, maar hield de diagnose voor zichzelf.
22 augustus: Chrisje Comvalius (75)
De acteer carrière van de op Aruba geboren Chrisje Comvalius kwam relatief laat op gang. Pas in 1999 verscheen ze voor het eerst op de buis in een aflevering van Oppassen. Al snel volgden gastrollen in Goudkust en Rozengeur & wodka lime. Ze beleefde haar grootste succes als Dorothea Grantsaan, de helderziende moeder van Bing in GTST.
Comvalius was tussen 2004 en 2008 te zien, maar werd tot haar grote verdriet vrij plots uit de serie geschreven omdat de makers een andere kant op wilden met de soap. Comvalius bleef acteren en was te zien in producties als Vrijland, Vechtershart en Onze straat.
In 2020 bleek ze dementie te hebben, ze stemde er mee in om het gezicht van een voorlichtingscampagne te zijn voor de hersenaandoening.
25 augustus: Rob Fruithof (71)
Typecasting, Rob Fruithof had er een boek over kunnen schrijven. De gemiddelde tv-kijker kende de presentator, programmamaker en acteur niet anders dan van Waku waku, de KRO-dierenquiz die hij van 1988 tot 1996 presenteerde tot genoegen van miljoenen kijkers.
Maar Fruithof was ook afgestudeerd aan de Toneelschool van Maastricht en speelde naast grootheden als André van den Heuvel, Willeke van Ammelrooy en Kitty Janssen. Hij sprak diverse hoorspellen in en was ook de stem van het Beest in Belle en het Beest.
Toch zou Waku waku een leven lang als een aapje op zijn rug blijven. Toen KRO-NCRV in 2022 de spelshow nieuw leven inblies met Sosha Duysker gaf Fruithof zijn zegen. Fruithof overleed in zijn geliefde Zuid-Afrika aan de gevolgen van kanker.
26 augustus: Bob Barker (99)
Als er één schoolvoorbeeld is te noemen voor het vak van quizmaster, dan was dat Bob Barker. Hij presenteerde zijn eerste spelshow al in 1956, het voor de tijd spraakmakende Truth or consequences waarin quizvragen en malle stunts centraal stonden.
In 1972 begon Barker aan de presentatie van The price is right, het spelletje waar het Nederlandse Prijzenslag op gebaseerd is. In ons land hield Hans Kazàn het drie jaar vol op RTL 4, Barker zwaaide pas af bij The price is right in 2007 toen hij 83 was. Bij zijn afscheid werd de studio naar hem vernoemd en nam Drew Carey de quizmicrofoon van hem over.
Barker bleef achter de schermen actief en was tot zijn pensionering in 2015 zelfs geregeld te zien in zijn oude show. Hij bleef zijn hele leven een voorvechter voor dierenwelzijn en sloot iedere aflevering van The price is right af met het welgemeende advies huisdieren te laten helpen.
31 augustus: Clairy Polak (67)
De dochter van de beroemde komedieschrijver Alexander Pola (1914 – 1992) koos voor de serieuze kant van het vak. Ze was voor het eerst te horen als politiek verslaggever bij de VARA-radio, ging in 1995 het Radio 1 journaal presenteren en was zo goed in haar vak dat ze in 1998 de beste radiomaker van het jaar werd.
In 2003 kwam er beeld bij het karakteristieke stemgeluid toen ze debuut als presentatrice van actualiteitenrubriek NOVA waar ze menig politicus fijntjes aan de tand voelde. Ze werkte ook mee als interviewer aan Nieuwsuur, maar in de laatste jaren van haar werkzame leven was ze actief voor omroep Human. Polak overleed aan een ongeneeslijke ziekte.
16 september: Wimie Wilhelm (62)
Actrice, comédienne en regisseur die niet te missen viel dankzij haar unieke, donkere en hese stemgeluid. Wilhelm schitterde van 1995 tot 2006 in de met een Gouden Televizier-Ring bekroonde politieserie Baantjer als wachtcommandant Els Peeters.
Als ze niet op de set stond, kwam ze vooral tot haar recht als regisseur van cabaretvoorstellingen waarin ze grote namen als Richard Groenendijk, Rayen Panday en Brigitte Kaandorp bijstond bij het samenstellen van hun shows. Ze overleed na een kort ziekbed aan kanker.
20 september: Erwin Olaf (64)
Erwin Olaf Springveld had een onfeilbaar oog voor wat mensen mooi maakte en wist dat haarfijn uit te vergroten in zijn werk als fotograaf. Olaf verstond zijn vak op meerdere fronten: van portretfotografie tot fotoreportages en van videoclips tot de staatsieportretten van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.
In 2019 eerde Michiel van Erp de gevierde fotograaf met een documentaire die de naam Erwin Olaf - the legacy meekreeg. In de docu was te zien hoe Olaf toeleeft naar zijn zestigste verjaardag. Hij werkt harder dan ooit ondanks het feit dat zijn moeder stervende is en hijzelf kampt met de gevolgen van een progressieve vorm van longemfyseem die hem uiteindelijk fataal werd.
25 september: David McCallum (90)
Schotse acteur die voornamelijk naam voor zichzelf maakte in Amerikaanse films en series.
McCallum werd in de jaren zestig een onverwacht tieneridool als de Russische geheim agent Illya Kuryakin in de spionnenserie The man from U.N.C.L.E. Later in zijn loopbaan leerde een hele nieuwe generatie hem kennen als dokter Donald ‘Ducky’ Mallard in de misdaadserie NCIS.
Met meer dan 130 rollen in films en tv-series op zijn naam in zeven decennia was McCallum een van de meest veelzijdige en gewilde acteurs van zijn generatie. Hij stierf een natuurlijke dood, zes dagen na zijn negentigste verjaardag
25 september: Reiky de Valk (23)
Veelbelovende jonge acteur en filmmaker die al in een relatief korte periode zijn visitekaartje wist af te geven met rollen in Dertigers, Oogappels en Hockeyvaders. Ook was hij te zien in de videoclip van De diepte, het nummer waarmee S10 in 2022 naar het Eurovisie Songfestival ging. De Valk besloot zelf een einde aan zijn leven te maken.
26 september: Klaas Hofstra (79)
Klaas Hofstra hield in de jaren tachtig en negentig wekelijk miljoenen aan de buis gekluisterd als internist Dick van Lennip in Medisch centrum west. Hij speelde de rol zo overtuigend dat menig kijker hem om medisch advies vroeg.
Indirect een groot compliment voor zijn acteertalent dat ook zonder de witte doktersjas evident was. Hofstra speelde als acteur jarenlang (solo)voorstellingen door de hele wereld. Hij stond met hetzelfde gemak op de planken in de Verenigde Staten, Azie, Afrika en het Midden-Oosten.
Medisch centrum west wist hij nooit te overtreffen, maar Hofstra bleef dat monstersucces altijd relativeren. Zo omschreef hij in een interview de rol van Dick van Lennip als ‘een aangename afwisseling’. Hofstra stierf op 79-jarige leeftijd. In een verklaring liet zijn familie liet weten dat zijn lichaam ‘op’ was.
27 september: Michael Gambon (82)
Iers acteur die bij de jonge generatie opviel als de tovenaar Perkamentus in de Harry Potter-filmreeks. Hij gaf zijn eigen draai aan de rol en verkondigde zonder schroom nog nooit één van de boeken te hebben gelezen. Het zou ‘m alleen maar irriteren dat er niet genoeg van het boek in het script stond.
Het is kenmerkend voor de eigenzinnige toneelspeler die graag zijn eigen plan trok en het leven op zijn eigen voorwaarden leefde. Gambon begon zijn acteer carrière op de planken, hij werd begin jaren zestig door Laurence Olivier zelf gecast voor zijn toneelgezelschap. In 2015 moest hij stoppen met spelen omdat hij teveel moeite kreeg de teksten te onthouden.
Gambon stierf aan de gevolgen van een longontsteking.
15 oktober: Suzanne Somers (76)
Actrice, auteur en fitnessgoeroe die in Nederland vooral bekend werd door haar rol als Chrissy in de, zeker voor de jaren 70, ondeugende comedyserie Three’s company. In de jaren 90 verscheen ze opnieuw in een comedy, ditmaal als de moeder in het veel bravere Growing pains dat tussen 1991 en 1998 te zien was.
Ondanks haar dyslexie bracht ze meer dan 25 boeken uit, voornamelijk gericht op gezondheid, voeding en fitness. Somers verdiende een vermogen als het gezicht van het fitnessapparaat de ThighMaster, maar kreeg ook kritiek van medici vanwege haar weinig wetenschappelijk onderbouwde ideeen over hormoontherapie en kankerbehandelingen. Somers overleed aan borstkanker.
28 oktober: Matthew Perry (54)
Matthew Perry liet de wereld lachen als Chandler Bing in Friends, maar de Amerikaanse acteur betaalde een hoge prijs voor zijn succes en roem. Als tiener greep Perry al naar drank om zijn angsten en onzekerheden te dempen, later kwamen daar drugs en pijnstillers bij en met zijn riante sterrensalaris had hij voldoende mogelijkheden zijn verslavingen te voeden.
In 2022 verscheen zijn pijnlijk eerlijke autobiografie Friends, lovers en het grote vreselijke ding waarin Perry uit de doeken deed hoe hij in 2018 al bijna stierf toen zijn gebruik resulteerde in een gescheurde darm. Perry herstelde en leek de weg naar boven gevonden te hebben. Het mocht niet zo zijn: uiteindelijk verdronk hij in zijn eigen bubbelbad nadat hij bewusteloos raakte door een overdosis ketamine.
28 oktober: Rob van der Spek (79)
Rob van der Spek werd bekend als EO-presentator, maar begon opmerkelijk genoeg zijn werkzame leven in de internationale zakenwereld.
In de jaren 80 was de Evangelische Omroep zijn thuisbasis waar hij op televisie onder meer de quiz Spelregel maakte en op de radio van zich liet horen in programma’s als Lunchtime magazine en Ontbijt met Spek.
In 1986 stelde de EO hem enige tijd op non-actief toen bekend werd dat hij in scheiding lag. Naderhand ging hij vooral achter de schermen als producent aan het werk voor John de Mol.
14 november: Karel van de Graaf (72)
Karel van de Graaf was als programmamaker van vele markten thuis. Een bevlogen interviewer in zijn eigen talkshow Karel, een bloedserieuze anchor van actualiteitenrubrieken als Netwerk en Televizier en minstens zo imponerend als presentator van Wie is de Mol?
De Graaf gold als een ware kameleon die zich wist aan te passen aan het genre zonder zichzelf te verliezen: belangstellend, scherp, met een grote dossierkennis en het vermogen complexe onderwerpen snel en helder te duiden.
Hij werkte van 1969 tot en met 2007 voor de Avro, in 2010 was zijn laatste wapenfeit op de beeldbuis het Omroep MAX-programma Iedereen kan internetten. Van de Graaf overleed aan de gevolgen van Alzheimer.
17 november: Ellen Jens (83)
Ellen Martine Jens was een van de ongeziene boegbeelden van de VPRO. Ze begon in 1964 bij de eigenzinnige omroep en was achter de schermen decennia een drijvende kracht, met een voorliefde voor kunst en cultuur.
Vanaf 1972 was ze als regisseur, producent en schrijver betrokken bij de producties van Wim T. Schippers, één van haar grote liefdes. Ze is medeverantwoordelijk voor baanbrekende, ontregelende televisie als De Fred Hachéshow (1972), Van Oekels discohoek (1974), Op zoek naar Yolanda (1984) en We zijn weer thuis 1994).
Jens produceerde daarnaast boekenprogramma Hier is…Adriaan van Dis met wie ze sinds 1986 ook een relatie had. Daarnaast was Jens verantwoordelijk voor andere VPRO-klassiekers als Jiskefet, de culturele zondagmiddagshow De plantage met Hanneke Groenteman, De nationale wetenschapsquiz en Boeken.
23 november: Helmer Woudenberg (78)
Acteur, toneelregisseur en schrijver die bij het grote publiek vooral bekend is door zijn rol in de pikante schandaalfilm Blue movie (1971) en als commissaris Eugène Hoeben in de beginjaren van Flikken Maastricht. Woudenberg speelde in totaal zestien solovoorstellingen, hij overleed aan de gevolgen van een hartaanval.
29 november: Frances Sternhagen (93)
Frances Hussey Sternhagen beheerste als actrice meerdere disciplines: van toneel tot film en televisie, ze had het vermogen om zelfs in kleine rollen de aandacht te trekken. In 1951 had ze haar eerste rolletje in de tv-serie Love of life en de aanbiedingen bleven komen tot ze in 2014 met pensioen ging.
In de tussenliggende jaren verscheen ze in films als Misery, Julie & Julia en Up the down staircase. Op televisie had ze vaste rolletjes in series als ER, The closer, Sex & the city en Cheers, waarin ze de moeder speelde van postbode Cliff Clavin. Volgens haar familie stierf Sternhagen een natuurlijke dood.
1 december: Burny Bos (79)
Pionier van de Nederlandse kinderfilm- en televisie die zijn eigen koers voer met een feilloos gevoel voor smaak en kwaliteit. Bos bracht regelmatig werk van Annie M.G. Schmidt naar scherm: van Otje, Ibbeltje en Abeltje tot Ja zuster, nee zuster en Minoes.
Daarnaast was hij verantwoordelijk voor andere populaire kinderseries uit de jaren 80 en 90. In zijn jaren als hoofd jeugdafdeling van de VPRO gaf hij groen licht voor Theo & Thea, Achterwerk in de kast, Rembo en Rembo en Buurman Bolle. Voor de Avro leverde hij titels af als Dag Juf, tot morgen, Het zakmes en Mijn Franse tante Gazeuse.
Bos was als zijn alterego Ko de Boswachter ook (televisie)vriend voor menig kind. Het typetje begon in 1974 op de radio en maakte in 1990 de overstap naar televisie. Bos was tevens een begenadigd auteur van kinderboeken: hij schreef er tussen 1977 en 2004 ruim veertig. Burny Bos overleed aan de gevolgen van asbestkanker.
5 december: Norman Lear (101)
Norman Milton Lear laat een onuitwisbare indruk achter op de eeuw waarin hij leefde. Lear groeide op in een Joods gezin dat met de nek werd aangekeken omdat zijn vader de gevangenis in moest wegens fraude. Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerde hij 52 bombardeermissies uit boven Duitsland.
Na de oorlog ging hij aan de slag als schrijver: in eerste instantie als PR-medewerker, maar al snel bleek hij gevoel voor maatschappijkritische comedy te hebben. Dankzij dit talent groeide Lear in de jaren zeventig uit tot een van de belangrijkste televisiemakers van de Verenigde Staten. De lijst van Lears' hits is indrukwekkend, maar begint met All in the family in 1971 dat in eerste instantie een flop leek, maar toen de herhalingen in de zomermaanden aansloegen mocht hij door.
Archie Bunker maakte de weg vrij voor Sanford & Son, de feministische reeks Maude met Bea Arthur, The Jeffersons, One day at a time en Good times. Ook was hij verantwoordelijk voor cult hits als Mary Hartman, Mary Hartman en het absurdistische Fernwood tonight. Op eigen titel zette hij zich in voor burgerrechten en het behoud van de Amerikaanse rechtstaat.
Lear bleef tot het laatst actief. In 2014 publiceerde hij zijn autobiografie Even this I get to experience, in 2016 verscheen de documentaire Just another version of you en in 2017 vroeg Netflix hem om de reboot van One day at a time te produceren. In datzelfde jaar lanceerde Lear zijn eigen podcast en deelde hij geregeld via Instagram en Facebook zijn overdenkingen met z’n fans.
6 december: Cilly Dartell (66)
Van origine was ze toneelspeler, maar Dartell bleek ook talent te hebben voor radio. Ze was jarenlang te horen bij de AVRO. Toenmalig SBS-directeur Fons van Westerloo wist Dartell midden jaren negentig te verleiden de publieke omroep te verruilen voor het gloednieuwe Hart van Nederland.
Dartell vormde samen met Marlayne Sahupala, Gallyon van Vessem en Milika Peterzon het boegbeeld van de zender. Het verdriet was dan ook groot toen Dartell in 2012 op 55-jarige leeftijd plaats moest maken omdat Hart van Nederland ging verjongen. Dartell vond in 2013 een nieuw thuis bij Omroep MAX waar ze tot 2014 middagprogramma Studio MAX Live maakte.
In 2016 kreeg Dartell voor het eerst de diagnose kanker. Na diverse behandelingen leek alles onder controle, maar in 2020 bleek ze opnieuw getroffen. Ondanks verwoede pogingen bleek de ziekte niet te stoppen. In september kwamen uitzaaiingen aan het licht waar ze niet van kon genezen.
8 december: Ryan O’Neal (82)
Met zijn charismatische, jongensachtige voorkomen was Ryan O’Neal direct gewild toen hij in 1960 werd gestrikt voor een rol in de soapserie Peyton place. Al snel volgde een reeks bioscoophits zoals Love story (1970), Paper moon (1973) en de oorlogsfilm A bridge too far (1977). Tussen 2005 en 2017 was hij te zien als de vader van Temperance Brennan in de misdaadserie Bones. O’Neal leefde al sinds 2001 met leukemie, in 2012 maakte hij bekend ook prostaatkanker te hebben.
11 december: André Braugher (61)
Amerikaanse acteur die door zijn statige, imposante voorkomen vaak politiemensen of hoogwaardigheidsbekleders vertolkte. Zo was hij 100 afleveringen te zien in Homicide: life on the street en ook in Law & Order: special victims unit dook hij op als advocaat Bayard Ellis. Braugher stak eigenhandig de draak met zijn stoere imago als de alles behalve stereotype commandant Ray Holt in 151 afleveringen van de comedyserie Brooklyn Nine-Nine. Braugher stierf aan kanker na een kort ziekbed.
17 december: Linda van Dyck (75)
Gevierd actrice die successen boekte in films en series als Ciske de Rat en De zwarte tulp. Toch was ze bovenal een theaterdier die de fijne kneepjes van het toneelvak leerde van haar stiefvader Ko van Dijk met wie ze in 1960 debuteerde.
Van Dyck was de moeder van presentator Jamie Trenité die samen met de rest van de familie haar overlijden wereldkundig maakte. Ze kampte al enkele jaren met gezondheidsklachten nadat ze in 2021 deels verlamd raakte als gevolg van een herseninfarct.
