In het nieuwe VPRO-programma Sander en de kloof duikt journalist en ondernemer Sander Schimmelpenninck in de alsmaar groeiende kloof tussen arm en rijk. Wij spraken hem over zijn nieuwe programma en hoe hij hier tegenaan kijkt.
“De alsmaar groeiende kloof tussen arm en rijk bedreigt onze maatschappelijke stabiliteit. Het is momenteel een van de grootste problemen en zal alleen maar verergeren. Dat maakt me heel somber. Want kijk naar de geschiedenis: in de periodes tussen grote oorlogen groeit de ongelijkheid. Tot er oorlog komt, oorlogen herverdelen de welvaart weer. Elke keer hopen we dat de mens zo verstandig is om het niet zo ver te laten komen. Maar dat moeten we nog maar zien.”
Leeft bij jou die angst?“Best wel. In Amerika bereiden Trump-aanhangers zich nu al voor op een soort van staatsgreep in 2024. De Capitool-bestorming van vorig jaar januari is echt niet het laatste wat we van hen hebben gehoord. Ik zie in de gehele westerse wereld een gevaarlijke onderstroom ontstaan, door corona hebben we die nog duidelijker gezien. Het uit zich vaak in primitief gedrag en barbaarsheid. Maar het wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een gevoel van ongelijkheid, relatieve armoede en het gebrek aan vertrouwen in de overheid. Daarom ligt er een grote verantwoordelijkheid bij de elite en de overheid. Als ze niet snel die ongelijkheid rechttrekken, hebben al deze gedupeerden nog recht van spreken ook.”
Wat heeft je in Nederland verbaasd tijdens het maken van de serie?“Ik vond het schokkend dat er in Nederland privébasisscholen bestaan. Voor 25.000 euro per jaar kun je je zesjarige kind al op voorsprong zetten als je geld hebt. In mijn tijd bestond zoiets nog niet.”
Je bent een telg uit een vermogend adellijk geslacht. Had jij geen voorsprong?“Nederland telt een vrij grote groep die best vermogend is. Daar maak ik deel van uit, ja. In tegenstelling tot veel anderen daaruit praat ik wel over privileges en geld. Omdat ik op een kasteellandgoed in Twente opgroeide moest ik al jong vragen daarover beantwoorden als: ‘Hoe is dat dan?’”
En hoe was dat?“Ik groeide op met het idee dat je onderdeel bent van een groter geheel. Een landgoed is een kleine gemeenschap. Het is daarin van belang dat je naar elkaar omkijkt en rekening houdt met elkaar. Maar verder was ik een gewoon Twents jongetje dat net als zijn klasgenoten voetballer bij FC Twente wilde worden. Helaas had ik daar niet genoeg talent voor.”
Dat lijkt dan het enige dat je niet lukte. Je was al hoofdredacteur, talkshowhost, won ‘De slimste mens’ en bent nu succesvol ondernemer. Succes hangt vaak af van de plek waar je wieg staat, zeg je in de serie. Wat verklaart jouw succes?“Ik ben heus niet in alles goed, hoor. Ik ben redelijk creatief en heb veel ideeën, zowel als journalist en ondernemer. Mensen uit een bevoorrechte situatie zijn vaak blind voor hun eigen geluk, ook dat zit in de serie. Ik heb veel geluk gehad.”
Sander en de kloof is vanaf 20 januari wekelijks om 21:00 uur te zien op NPO3.
