De leukste kijktips
UEFA Champions League: Borussia Dortmund - Paris...
Star Wars: Episode VII - The Force Awakens
In de eerste aflevering stond de gesjeesde, maar niet altijd even empathische Joan centraal. Een vrouw die een licht spoor van vernieling achterlaat, maar waar veel mensen zich ook mee kunnen identificeren. Totdat alle misstappen en foute uitspraken hemelsbreed worden uitgemeten op televisie.
Plot
Joan, gespeeld door Annie Murphy, is zeker niet perfect. Ze lijkt haar leven goed op rolletjes te hebben, maar daarvoor zijn wel wat slachtoffers gevallen en vriendschappen gesneuveld. Genadeloos ontslaat ze een van de trouwste medewerkers van haar bedrijf. Ze zoent stiekem met haar ex en biecht aan haar psycholoog op dat ze haar huidige vriend een beetje saai vindt. Geen gedrag om trots op te zijn, maar de meesten komen er doorgaans wel mee weg. Behalve Joan. Want als zij en haar vriend ’s avonds naar Streamberry overschakelen, blijkt er een serie over haar leven te zijn gemaakt. Al haar misstappen worden gedetailleerd en vrijwel onmiddellijk vertolkt door Salma Hayek. En de serie wordt goed bekeken, ook door vrienden en familie die meteen de link weten te leggen.
Haar reputatie is voorgoed naar de knoppen en Joan vraagt zich natuurlijk af waarom juist zíj in haar hemd wordt gezet. Dan blijkt dat ze daar zelf toestemming voor heeft gegeven door de Algemene Voorwaarden van Streamberry te ondertekenen. Voorwaarden die ze natuurlijk niet goed heeft gelezen. Maar haar handtekening staat eronder en dus valt er juridisch gezien niets aan te doen. Joan zal dus op andere manieren moeten voorkomen dat haar hele hebben en houden op televisie wordt uitgezonden.
Reality TV
De maker van de series, Charlie Brooker, heeft zich voor het verhaal van Joan laten inspireren door een waargebeurd schandaal. Elizabeth Holmes, CEO van Theranos werd in juni 2018 aangeklaagd voor fraude. Ze werd in januari 2022 veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf. En krap drie maanden later verscheen er op Hulu al een miniserie over haar, The Dropout. In Brookers ogen volgden deze ontwikkelingen elkaar wel heel snel op. De ene dag leid je gewoon je leven en de volgende dag sta je in alle kranten en worden er films en docu’s over je gemaakt.
Hij besloot met dit gegeven aan de slag te gaan en Joan is Awful werd een feit. De ontvangst was wisselend. Sommige scènes, zoals de beruchte kerkscène, waren voor velen toch net een brug te ver. Maar over de risico’s van kleine lettertjes en AI was het publiek het onderling wel eens. Het is een situatie die, hoewel het in de serie erg gedramatiseerd wordt, eigenlijk iedereen zou kunnen overkomen.
Tech paranoia
De allereerste aflevering van Black Mirror werd in 2011 uitgezonden. In de twaalf jaren en vijf seizoenen daarna wist de sci-fiserie een grote schare fans aan zich te binden. Centraal thema in de hele anthologieserie is technologie, en dan vooral de risico’s daarvan. In The Entire History of You (S1, E3) krijgen we een inkijkje in een maatschappij waarin audiovisuele herinneringen afgespeeld worden op een beeldscherm. In Be Right Back (S2, E1) laat een rouwende vrouw haar overleden partner klonen. Nosedive ( S3, E1) maakt beoordelingen wel heel persoonlijk. In Arkangel (S4, E2) laat een moeder haar jonge dochter 24/7 tracken. En in Striking Vipers (S5, E1) komt een VR-spelletje wel heel dichtbij.
Waarschuwing
De serie is natuurlijk in eerste instantie bedoeld als entertainment. Maar er schuilen ook belangrijke waarschuwingen in de afzonderlijke verhaallijnen. Als we de razendsnelle technologische ontwikkelingen niet kritisch bij blijven houden, kan dat verstrekkende gevolgen hebben. Een goed voorbeeld is de opkomst van AI, een thema dat regelmatig wordt aangestipt in de serie. In Joan is Awful hoefde Salma Hayek op een gegeven moment niet eens meer op te draven om een scène te spelen.
Dankzij AI konden de producers haar beeld alles laten doen wat ze wilden. Het is niet toevallig dat deze ontwikkeling één van de actiepunten is van de op dit moment stakende Hollywoodacteurs en -scriptschrijvers. Brooker zegt zelf ook geëxperimenteerd te hebben met ChatGPT voor het bedenken van een nieuwe verhaallijn. Deze poging is niet geslaagd, omdat ChatGPT (nog) niet in staat is om originele ideeën aan te dragen. Het enige wat het programma deed, was oude afleveringen herkauwen en in de mixer gooien. Tot nu toe is er nog steeds een menselijke actor nodig voor het echt creatieve en innovatieve werk. Maar de vraag is hoelang dat nog zo zal zijn.
Virtuele gevaren
Black Mirror houdt ons letterlijk een spiegel voor. Een spiegel waarin je alleen jezelf kunt zien. Zoals het scherm van een smartphone die uitstaat. Want als de smartphone wordt aangezet, wordt er een deur naar dystopische werelden geopend. Wil je je privacy zoveel mogelijk beschermen, dan doe je er goed aan om een VPN te gebruiken. Met VPN online hou je hackers, virussen en malware buiten de deur en wordt je IP-adres afgeschermd.
Trackers
Onder ‘trackers’ vallen alle apparaten, tools, programma’s en bestanden waarmee je gevolgd kunt worden. Met een GPS-tracker of een AppleTag kun je fysiek gevolgd worden. Tracking cookies houden weer je online activiteiten bij. Ook Joan werd 24/7 gevolgd en in de gaten gehouden.
Datacollectie
Via tracking kunnen veel persoonlijke gegevens verzameld worden. Dat betekent dat er dus altijd wel iemand is die meer over jou weet dan je zou willen. De vraag is vervolgens wat er met deze informatie gebeurt. Het kan doorverkocht worden aan adverteerders, maar ook de overheid of cybercriminelen kunnen deze gegevens makkelijk in handen krijgen.
Privacybeleid en Algemene Voorwaarden
Tegenwoordig zijn alle websites, bedrijven, software- en productontwikkelaars verplicht om een privacybeleid en algemene voorwaarden op te stellen. Deze documenten moeten schriftelijk voorgelegd worden aan de consument en er moet uitdrukkelijk mee akkoord gegaan worden. In de praktijk gaat het om ellenlange teksten, die doorspekt zijn van juridisch jargon en onbegrijpelijke taal. Lang niet iedereen neemt uitgebreid de tijd om alles goed door te lezen en gaat verder zonder nadenken akkoord. En dat was nu juist de oorzaak van alle ellende die Joan over zich heen kreeg.
