In de nieuwe achtdelige historische dramaserie De Stamhouder, naar het autobiografische boek van journalist Alexander Münninghoff, speelt Matthijs van de Sande Bakhuyzen de hoofdrol. In een episch verhaal ontrafelt Alexander zijn duistere familiegeschiedenis.
"De Stamhouder is gebaseerd op het gelijknamige autobiografische boek van journalist Alexander Münninghoff. Hij ontmoet dan zijn geliefde Ellen. Als hij vertelt dat zijn vader in de oorlog SS'er was, wijst ze hem af. Later gaan ze toch verder, op voorwaarde dat Alexander afrekent met zijn familieverleden. De serie beslaat de periode 1919 tot 1990. Het is dus een ongelooflijk uitgebreid verhaal, waarin de Tweede Wereldoorlog een grote rol speelt."
Alexander Münninghoff overleed in 2020. Heb je hem nog gesproken?"We begonnen in augustus 2020 aan de serie. Ik was me aan het voorbereiden door het boek waarop de serie gebaseerd is te lezen, documentaires te kijken en interviews met hem door te spitten. Toen dacht ik: ik moet hem zelf spreken. Ik wilde net bij de productie zijn nummer opvragen toen ik las dat hij een maand eerder was overleden."
Wat had je hem nog willen vragen?"In het boek heeft hij een heel afstandelijke vertelstijl, alsof alle ellende hem niet zelf is overkomen. Had hij alles al verwerkt of was die afstand een manier om ermee om te gaan? Ik wilde graag van hem weten hoe hij alles heeft beleefd. Ik heb wel uitvoerig met zijn zoon kunnen spreken. Daar ben ik heel dankbaar voor."
Wat heeft dat gesprek opgeleverd?"Het boek gaat over de problematische relatie die Alexander met zijn vader en zijn moeder had. Mede door het gesprek met zijn zoon besloot ik me vooral te focussen op de pijn rond de relatie met zijn moeder. Alexander woonde op zijn zevende bij haar maar werd ontvoerd door zijn grootvader, in de serie gespeeld door Gijs Scholten van Aschat. Daarna groeide hij op bij zijn vader Frans, die kampte met een oorlogstrauma. Alexander heeft zijn moeder twintig jaar niet gezien en dacht altijd dat zij niet van hem hield. Dat vond ik hartverscheurend."
Alexanders nieuwe liefde Ellen spoort hem in de serie aan om zich in het oorlogsverleden van zijn familie te verdiepen. Waarom passen zij bij elkaar?"Ellen heeft iets heel zorgzaams over zich en biedt hem een gevoel van veiligheid. Andersom is hij voor Ellen heel mysterieus. Alexander lijkt geen ouders te hebben en woont als jongvolwassene in een gigantische villa; samen met zijn grootmoeder, die ook nog eens een soort Russische gravin is. Dat mysterie oefent een enorme aantrekkingskracht op haar uit."
Welke rol speelt zij verder in het plot?"Sallie Harmsen heeft ervoor gekozen om een gefictionaliseerde versie van Ellen te spelen. Dat werkte het beste. Ze was voor mij een grote steun: in sommige scènes was het alsof Ellen als een soort surrogaatmoeder mijn hand vasthield. Hun relatie beslaat zo'n twintig jaar. In die tijd gebeurt er van alles met hen, maar uit angst voor spoilers vertel ik daar liever niet te veel over."
De Stamhouder is vanaf 1 januari 2023 elke zondag om 21:30 uur te zien bij AVROTROS op NPO 1.
