Voor Gouden jaren van Omroep MAX reisden acht krasse knarren naar Indonesië, waar ze terugblikken op hun levens en kijken hoe leeftijdgenoten in Indonesië leven. Een van hen is zangeres Sandra Reemer (66), die is geboren in Indonesië.
Hoe was het?
“Waanzinnig! Indonesië is voor mij uiteraard ook thuiskomen; de geuren, het eten, de mensen. Ik ben vaak terug geweest, maar bij Gouden jaren wist ik niet wat me te wachten stond. Pas op Schiphol hoorden we dat de bestemming Yokyakarta was. Ik kende Willeke van Ammelrooy en Carry Tefsen alleen van ‘hallo’ en ‘dag’, Johnny Rep had ik nooit ontmoet. Er ontstond een geweldige band. We spraken met elkaar over wat ouder worden voor ons betekent en hoe we tegen de dood aankijken. We hebben niets geschuwd, alle maskers waren af. Het was heftig, thuis moest ik twee weken bijkomen.”
Was het extra pittig voor jou omdat jouw ouders daar nogal wat hebben meegemaakt?
“Inmiddels heb ik dat een plek gegeven. Opa Reemer was half Nederlands, half Indonesisch en getrouwd met een Chinese vrouw; mijn moeder komt uit het huwelijk van een blonde Nederlander en een Javaanse. Maar we waren echte Nederlanders. Tijdens de Japanse bezetting van 1942 tot 1945 was mijn moeder vanwege haar gemengde bloed een buitenkamper, maar mijn vader zat als militair in een krijgsgevangenkamp. Als kind wist ik daar niets van, er werd niet over gepraat. Ze hadden de knop omgezet, hun blik op de toekomst. Rond mijn 60ste zat ik erg met mezelf in de knoop en leefde teruggetrokken. Ik kwam erachter dat ik mijn Indische kant veel te weinig aandacht had gegeven. Omdat mijn ouders zwegen, kreeg ik mijn roots niet voldoende mee. Ik heb nu een beter beeld van waar ik vandaan kom, wat daar is gebeurd en waarom ik bepaalde dingen deed.”
Wat dan bijvoorbeeld?
“Als zangeres was ik op een moment erg bekend, met als gevolg dat ik compleet werd geleefd. Ik kon daar niet mee omgaan. Ik kropte alles op en dan ontplofte ik. Nu weet ik dat mijn verwaarloosde Indische kant botste met mijn Hollandse kant. Een Indisch mens reageert anders, is extra gevoelig. Net als mijn vader ben ik daarnaast hoog-sensitief. Dat hielp ook niet, haha.”
Ben je een gelukkiger mens nu je antwoorden hebt gevonden?
“Er is een soort rust, ja. En dan trek je ook andere mensen aan. Ik loop nu met een boog om mensen heen die nep zijn. Daarnaast heb ik geleerd om voor mezelf op te komen en te zeggen wat ik denk of voel. Dat kon ik niet, ook dat is typisch Indisch. Weten wie je bent en in de kracht van jezelf staan, is mijn grootste overwinning. Niemand neemt me dat meer af.” •
Gouden jaren: Indonesië vanaf donderdag 19 januari 21.30 uur • NPO 1
