Waarom wilde je dit tweeluik maken?
"Om verschillende redenen. Ten eerste vanwege de actualiteit. Door prins Friso en Ajaxvoetballer Nouri kwam het onderwerp weer in het nieuws. Daarnaast wordt er hoogstwaarschijnlijk binnenkort een overeenkomst tussen de overheid, zorgverleners en -afnemers getekend die het mogelijk maakt dat ook comapatiënten ouder dan 25 jaar hun behandeling krijgen vergoed. Dat is gek genoeg nu nog niet het geval. Een andere reden voor deze documentaire is dat er nogal wat misvattingen over coma bestaan."
Zoals?
"Dat iemand jarenlang in coma kan verkeren. Een comateuze toestand duurt hoogstens zes weken. Als er daarna geen verbetering optreedt, is er sprake van niet-responsief waaksyndroom. De ogen zijn dan wel open, maar er is geen oogcontact of communicatie mogelijk. Is er wel iets van verbetering, dan spreken we van een toestand van minimaal bewustzijn. Dat is nu het geval bij Nouri. Een andere misvatting is dat mensen die na lange tijd uit een coma ontwaken daarna weer op de oude voet door kunnen leven, terwijl er meestal blijvende schade is."
Het is niet de eerste keer dat je je hebt verdiept in coma; in 1983 heb je met Peter de Bie een boek geschreven en een reportage gemaakt over de Zaak-Ineke Stinissen.
"Klopt. Zij raakte in 1974 door een narcosefout tijdens de bevalling van haar zoon in coma. Zestien jaar lang kwam er geen toestemming haar leven te beëindigen. Tot 1990, toen de kunstmatige voeding wel mocht worden stopgezet. Ik vroeg me af wat er sindsdien op juridisch en moreel vlak is veranderd. Het niet-helpen van iemand die jarenlang in vegetatieve toestand verkeert, is ook niet ethisch verantwoord. Dat vraagstuk komt ook aan de orde."
Wat krijgen we te zien?
"Ik interview enkele ex-comapatiënten en/of hun familieleden. Zo spreek ik met twee jonge vrouwen die gezond uit hun coma zijn ontwaakt, terwijl ze in eerste instantie waren opgegeven. Een ander geïnterviewde, een man van middelbare leeftijd, was eveneens opgegeven. Omdat hij vanwege zijn leeftijd niet behandeld kon worden, deed zijn vrouw dat jarenlang. Inmiddels functioneert hij redelijk; hij loopt, leest de krant en gaat naar de kerk. Verder praat ik met de directeur van Leijpark Tilburg, een revalidatiekliniek voor ex-comapatiënten, en de Belgische neuroloog Steven Laureys. Hij is professor aan de universiteit van Luik en dé autoriteit op het gebied van coma-onderzoek."
Wat heeft je het meest verbaasd?
"Het enorme succes van de 'prikkelmethode' in Tilburg, oftewel het toedienen van prikkels aan de patiënt. Dat kan door letterlijk in het lichaam te prikken, maar ook door dagelijks bezoek van de familie, door muziek af te spelen die belangrijk voor de patiënt was of door hem aan bepaalde geuren te laten ruiken. 65 procent van de patiënten die aanvankelijk waren opgegeven zijn door deze behandeling flink opgeknapt."
Uit coma, donderdag - NPO 2 • 20.25 uur
