In de jaren tachtig was de Britse serie Yes, minister verplichte kost voor iedereen met een bovengemiddelde interesse in politiek. Briljante scripts, de welbekende Britse onderkoelde humor en een meer dan realistisch kijkje in de politiek.
Margaret Thatcher was een grote fan omdat ze het zo herkenbaar vond. De serie volgt de net benoemde minister James Hacker die langzaam ontdekt dat niet hij de macht heeft, maar dat die in werkelijkheid ligt bij de topambtenaar, secretaris-generaal Sir Humphrey Appleby.
Hackers mooie nieuwe plannen worden vakkundig gesaboteerd door de sluwe Sir Humphrey die zijn baas expres in de war probeert te brengen met ingewikkelde zinsconstructies en moeilijke woorden.
Vrouwen
Al met al klinkt Yes, minister als een lastige serie voor een Nederlandse remake. Toch is dat precies wat de VPRO twintig jaar later probeert met Sorry, minister.
In Nederland wordt minister Karel Bijl van het fictieve ministerie Beheer & Beleid gespeeld door Jeroen Spitzenberger, zijn gehaaide secretaris-generaal Helen van Zuylen door Loes Visschedijk en persoonlijk assistent Maarten Huls door Peter Heerschop.
Vernederlandst
De Britse scripts werden vernederlandst en gemoderniseerd door comedyveteraan Edwin de Vries. Vandaar dat de Nederlandse secretaris-generaal een sekseverandering heeft ondergaan. "In de jaren tachtig waren er nog niet zoveel vrouwen te vinden in de politiek, dat is veranderd, daarom wilde ik er per se een vrouw in schrijven."
"Het eerste plan was om de minister een vrouw maken. Maar omdat de minster een niet al te slimme opportunistische vrouw zou worden, leek me dat wat vooroordeel bevestigend. Nu heeft Loes een dijk van een rol."
Meer multiculti
Die veranderingen in het script deden wel de wenkbrauwen van de BBC-mensen fronsen, vertelt hoofd drama Joost Wolf. "Yes, minister geldt als Brits cultuurgoed. Ze wilden wel dat we daar netjes mee om zouden springen." De BBC is inmiddels gerustgesteld, al was die vrouw niet de enige verandering die ze moesten slikken.
De serie is meer multiculti geworden met o.a. een Marokkaanse assistent (Mohammed Azaay) en ook is het script aangepast aan de Nederlandse mores. De Wolf: "Nederlandse humor is iets directer dan de Britse en we schuwen ook de erotiek niet."
Glimlachen
Edwin de Vries vond de bewerking al met al een hele klus. "Ik heb alle achtendertig afleveringen bekeken, geanalyseerd en ze daarna vijfentwintig jaar vooruit in de tijd getild. Het grappige is dat het grote thema nog steeds actueel is."
"De strijd tussen de ambtenarij en de politiek. De ambtenaren zitten daar eeuwig en krijgen elke keer weer een nieuwe minister voor hun kiezen die wil vernieuwen. Daarom werken ze de ministers tegen en voeren ze hun eigen beleid."
"En wat ik een beetje beangstigend vond, de onderwerpen waar Yes, minister al die jaren geleden over ging, zijn nog steeds actueel. De privacy, het milieu, grote projecten die veel te duur uitvallen. Beangstigend. Alsof er in al die jaren niets is gebeurd."
De grote vraag waar alles om draait is of De Vries erin is geslaagd de onderkoelde Engelse humor naar het Nederlands te vertalen. Hij heeft er vertrouwen in. "Ik heb een goed gevoel voor humor, ik weet wat grappig is. De gereserveerdheid en subtiliteit blijven hetzelfde, het wordt niet van dik hout zaagt men planken."
Aarzeling
En dat is waarom Peter Heerschop na wat aarzeling besloot ja te zeggen tegen deze serie. "Ik zag een Nederlandse versie niet gelijk voor me. Britse humor vertalen is te moeilijk. Dat lukt niet. Je moet een eigen stijl hebben. In het begin was ik een beetje bang dat het te braaf zou worden. Ik had veel verder willen gaan en de personages een beetje Jiskefet-achtig spelen. Maar daarvoor ben ik ook cabaretier. Nu is het een stuk realistischer."
"Sorry, minister wordt geen serie waar je keihard om kan lachen. Het is meer een voortdurende glimlach. Al moet ik niet heel vaak keihard lachen om iets op tv. Dus misschien ben ik niet de norm."
